Sosyal Medya Fenomenleri Üzerine (O Putları Biz Yaptık)

 

 

 

Ünlü olmak, herkes tarafından tanınmak, takip ediliyor olmak egomuza iyi gelen bir şey midir, bilemem. Ünlülük, bir çırpıda sönümlenen, neon ışıkları gibi ışık verip aydınlatmayan bir unsura dönüşmeye başladı günümüzde. Eskiden ünlü denildi mi, onu taşıyan ve süreklilik arz eden, kişiliği, vakarı ile bir duruşu olan insanlar akla gelirdi. Belki de eskiden medya bu kadar yaygın olmadığı için onları yeterince tanıyamaz, gözümüzde büyütürdük; ama gene de günümüzdeki gibi değillerdi. Ünlülük bir takım vasıfları üzerinde taşıtırdı.

Günümüzde mantar gibi türeyen ünlüler, namıdiğer fenomenlerden bahsedeceğiz. Kerameti kendinden menkul bu zevat, özelikle yazılı anlatımın sıfıra indiği sadece görsel algılamaya hitap eden sosyal medya üzerinde birbiri ardına gündem olan bunun yanında ne iş yaptığı, ne açıdan ünlü olduğu bir türlü anlaşılamayan ama milyonlarca takipçisi olan bir güruh!..

Toplumsal sorunlar, işsizlik, geçim sıkıntısı vb. nedenlerin insanları farklı mecralara yönlendirdiğini, orada bir nevi rahatlama ihtiyacı duydukları düşünülebilir. 1980 sonrası ülkemizde uygulanagelen duyarsızlaştırma politikaları, okuma kültüründen uzaklaşma, tepkisizlik ve hızla evrilen dijitalleşme bir araya geldiğinde böylesi bir postmodern durumu ortaya çıkarttı. Bu durum sadece sosyal medya için değil, sanatın ve edebiyatın da biricik nesnesine dönüştü. Kimliksiz, belirsiz, mesnetsiz kişi ve takipçileri… Eskilerin tabiriyle; marifet, iltifata tabidir. Ancak gene söylenir ya, zarfa mı, mazrufa mı? diye. Görüntü (zarf), içeriğe (mazruf) galip geliyor. Hiçbir şey olmadan çok şey yapan, hiçbir işin uzmanı olmayıp her işin jokeri olanlar, laf ebeleri, şişik egolar… Bu örnekleri çoğaltabiliriz. Günümüzde bilginin pek bir değeri kalmadı. Bilgiye ulaşan ve bunu iyi pazarlayan daha bilgili olarak düşünülmektedir. Halbuki alt yapı yok, süreklilik yok çünkü zemin yok. Ünlülüğün temeli sürdürülebilirliği içerir. İşte o zaman ünlüsündür, günümüz tabiriyle de fenomen.  Ünlülük, emek, sabır ister, Yıldız Kenter’in deyişiyle, hamamböceği gibi küvete tırmanıp düşmeye benzer. Tekrar tekrar denemek, düşmek, tekrar çıkmak. Zirvede kalabilmek bir maharet ister. Tek atımlık bir mermi ile savaşa girilmeyeceğini her asker bilir. Oysaki günümüzde bunun da bir anlamı kalmadı, kurusıkı atış serbest. Çünkü kitleler tüm duyarlılığını yitirdi, adeta hipnoz olmuşçasına bu fenomenlerin ağzının içine bakar oldu.

Eğitim bilimlerinin e’sini bilmeyen, pedagoji bilmeyen kişiler hoca; müzikten anlamayan kişiler, ses sanatçısı; sosyoloji bilmeyen, toplumbilimci; kitap okumayan, gazeteci-yazar ve niceleri! Etraf, stratejistten, spor yorumcusundan, “çakma” bilgeden geçilmiyor. Yukarıda da değindik, 1980 sonrası toplum mühendisliği bizi bu noktaya getirdi desek de tek başına yeterli bir tarif olmaz. Kapitalist dünya, tüketime odaklandı. Her an, her şey tüketiliyor. Bu tüketim, ünlü kavramına da etki etti. Sürdürülebilir ünlülük yerine, anlık, hızla tüketilen ünlü kavramı, fenomeni doğurdu. Eskiden ünlü gibi ünlülerimiz vardı. Neşet Ertaş, Alaeddiin Yavaşça, Uğur Mumcu, Erol Evgin, Prof. Dr. Üstün Dökmen, Prof. Dr. Halil İnalcık, Genco Erkal hangi birini sayalım ki?

Fenomenler hem yalnız değildi hem de örnekleri onları çoğalttı. 1980’li yıllara damga vuran ünlülere(?) bakalım mı biraz? Orhan Baba, bir dönem borsa spekülasyonuyla ilgili işlemlerden dolayı yargılandı, sonrasında Sedat Peker’le ilişkisi medyaya yansıdı. Peker, ifşaatının birinde “kanlarında boğacağız” sözünü Gencebay’ın kendisine söylediğini aktardı. Gencebay ve ekibi MESAM’da ciddi ititrazlarla karşılaştı vb. Tatlıses, eşlerini vurdurmasıyla medyanın gündeminden düşmedi, çocuklarıyla arasındaki gergin ilişkiler, mafyatik vukuatlar ve sonucu malum. Mehmet Ali Erbil, İzmir’de Atatürk’e suikast girişiminin azmettiricisi olduğu iddiasıyla idam edilen bir şeyhin torunu, işinde ustaydı ama, son dönemde başına gelenleri herkes biliyor. Serdar Ortaç’ın kumar takıntısı, Acun’un, Adnan Oktar  ile ilgili bağlantı iddiaları, Seda Sayan’ın bir zamanlar, 6. Eşinden boşanma arifesinde son durumu “Umre” sonrası açıklayacağım kabilinden sözleri, hafızalarımızda halen taze değil mi? Son dönemin en çok tanınan romancısı, FETÖ belgelerini bir bavulla taşıyanlardan birisi olduğu iddianamelere yansımadı mı? Rasim Ozan Kütahyalı, sözde bilge Nihat Doğan, Kerimcan, Ajdar, M. Övüç, Kobra Murat ve daha niceleri!.. Bu kişiler, topluma hangi değeri üretiyor ve üretecek, bilgisi olan var mı? Her yasal hak, helal değildir, diyor Alev Alatlı. Medyatik hukuk profesörü, alengirli kişilerin davalarına bakınca, bu savunma hakkıdır, demedi mi? Evet şeklen doğru ama hak açısından ne kadar helal? İşte bu çelişki, medyanın yaşamın içine sirayet etmesini doğurdu. Medyada kaldıkça her şeyi yapabilen ve her konuda fikir sahibi olabilen medya ilah(e)’ları doğdu.

Ünlülük veya fenomenlik bir değer taşımak zorundadır. Kişileri güldürmek, rahatlatmak bile bir değerdir, yeter ki adabıyla yapılsın. İçi boş ünlülük ne yazık ki taşınamıyor. Son dönemde sosyal medya üzerinden para aklayan fenomenleri tartışır olduk. Yaptıklarının ne kadar yanlış olduğu her mecrada bıktırıcı seviyede dile geliyor. Oysaki, bunları yaratan bizler değil miyiz? Ne diyor Haldun Taner: “ İnsanın eski huyu, kendine hep bir put yapar. Oldum bittim böyle bu, kendi yapar, kendi tapar.” O putları yapan da yıkan bizleriz. Terim, Arda Turan, Acun ve niceleri bence son derece masumlar. O imkanı kime verseniz yapar, hem de layıkıyla!