At Binenin Kılıç Kuşananın "LİYAKAT"

     Liyakat sözlük anlamıyla “layık”, “uygun” demektir. Bir kişinin işe uygunluğunun ölçütü liyakatinde gizlidir. Peki bu liyakat nelerden oluşmaktadır?

        Bir kişinin işe uygun olabilmesinin ilk koşulu, onun o iş kolunda sahip olduğu “alan bilgisi (iş bilgisi)” ile ortaya çıkar. Bir iş arkadaşıma toplantı sonrasında, yahu sen bu dediklerinin hiçbirini yapmıyorsun, niye her toplantıda böyle konuşuyorsun, dediğimde. Boşver üstadım, esmesen de gürleyeceksin, deyivermişti. Bazı iş insanlarında bu ilkenin arkasından dolanıldığı da olur. Onu işe uygun birisi olarak düşünürsünüz ama değildir. Gerek davranış, gerekse de sözle o işi iyi bildiğini göstermeye çalışan bu uyanıklar aslında o işe uygun kişiler değillerdir. Zamanla foyaları ortaya çıkacaktır ama kaybeden işletmenin kendisi olacaktır.

          İkinci koşulumuz, kişinin iş ahlakı (etiği), iş sorumluluğudur. Rüşvet, irtikap suçu işleyen bir kişi, ne kadar alan bilgisine sahip olsa da, o işte liyakati yoktur. Bal tutan parmağını yalar, atasözünden hareketle, bulundukları mevkilerini şahsi emellerine tevdi etmiş bu kişilerin, işletmeye olan zararları tarif edilemez boyutta olacaktır. Düşününüz, her konuda mükemmel bir çalışanınız var ama, işe zamanında gelip gitmiyor, işini savsaklıyor. Onun iş bilinci ve iş sorumluluğu yoksa, o işe ne kadar katkısı olabilir ki?

         Üçüncü koşul, adalettir. Bir kişinin iş disiplini olsun, iş bilgisi olsun ama, adalet konusunda fukara ise, onun da liyakati tartışılır. Adalet iş yerinde olmazsa olmazlardandır. Aynı seviyede kıdem bekleyen iki çalışandan birisi, kayırmaya maruz kalırsa o işletmede adalet yerle yeksan olur. Kayırmacılık; ideolojik (siyasi), hemşericilik (neopotizm), klikçilik (aynı okuldan mezuniyet vb.), vd. boyutlarıyla karşımıza çıkar. Bu ülkede binlerce öğrencinin yerine sınav sorularını çalarak girenler olmadı mı? Askerler, kaymakamlar, hakimler, binlerce bürokrat sadece bir cemaate üye oldukları için yıllarca sınav sorularını çalarak makam-mevki elde etmediler mi?

      İş yerlerinde, liyakati bozan unsurlardan bir diğeri de psikolojik yetersizliktir. Bunlardan ilki, kıskançlık olarak karşımıza çıkar. Kişinin her türlü donanımı olmuş olsa da, iş arkadaşlarını kıskanması ve iş işleyişini aksatması, kıskanç kişilerin iş liyakatini sağlayamayacağını gösterir. Öfke kontrolü olmayan, duygularını kontrol edemeyen, grandiyöz (narsistik) problemleri olan, sağa sola küfreden veya cinsel saldırılarda-tacizlerde bulunan bir çalışan, psikolojik liyakati sağlayacak olgunlukta değildir.

         Sonuç olarak liyakat;

1.       İş bilgisi,

2.       İş etiği,

3.       Adalet,

4.       Psikolojik olgunluk oluşur.

 Bunlardan birisi eksik olduğunda o kişinin liyakati tam değildir.