Biri Bizi Kandırıyor

BİRİ BİZİ KANDIRIYOR

Son zamanlarda sosyal medyada garip videolar ve fotoğraflar döner oldu.

Okur yazar denilince akla sadece alfabe gelmesin değerli okuyucularım. Okumanın bir diğer boyutu da görsel figürleri anlamlandırmaktan geçer. Şekil, şema, grafik, video, resim … Hepsi birer anlam ihtiva ederler. O nedenle, bir kişinin okur yazarlığı sadece alfabedeki simgeleri anlamlandırmasıyla değil, tüm göstergeleri çözümleyebilmesiyle ilgilidir. Medya, görsel ve yazılı göstergeler yoluyla okuyucusuyla iletişim halindedir. Bütün bunları niçin söyledik, şimdi izah edelim.

Çağımız medyası amaçsallıktan araçsallığa evrildi efendim. Medyanın amacı, kamuoyunu bilgilendirmekten ibarettir. Bu bilgi; güncel olayları ele alır ve içerisinde kimi zaman magazin,kimi zaman bir olay, kimi zaman siyaset vd. unsurlar medyada yer bulur. Medyanın bu açıdan önemli bir işlevi vardır. Oldukça zengin bir alana hükmeder ve güncel olan her unsur medyanın malzemesi niteliğindedir. Amaç, demek ki kamuoyunu bilgilendirmek, biraz eğlendirmek bir nevi haberdar etmektir. Peki,günümüzde bu nasıl işliyor?

Medya, bilgilendirmekten öte,hedef kitlesinin algılarını değiştirmeyi, onları yönlendirmeyi amaçlamakta,yani araçsallaşmaktadır. Birçok haber gerçeği yansıtmamakta, birçok magazinel olay da medyada yer bulmak adına özellikle hazırlanmaktadır. Örneğin, bir ünlüyle yapılan röportaj, bir kurumun tanıtımı, bir bankanın personeliyle ilgili başarıları veya aldığı ödülleri vd. birçok unsur, öncesinde hazırlanılan bir sürecin sonucu olarak medyaya yansıyor. Ünlülerin başından geçen olaylar,öncesinde hazırlanıyor ve ardından bir habermişçesine sunuluyor. 20 yıl kadar önce bir gazete sahibi dostum, “Seçimler yaklaşıyor, yolumuzu buluyoruz işte.”demişti. Medyanın görevi, bilinmeyenleri, gizlenen gerçekleri ortaya çıkartmakken,günümüzde tersi makbul oluyor. Medya birçok şeyi hedef kitlesinden gizliyor.Dünyanın birçok yerinde aynı süreç hakim. Hiç unutmam, Org. İlker Başbuğ’un“terör örgütü lideri” olarak suçlanıp hapse atılmasından kısa bir süre önce,önemli bir gazetemizde şu haber görseliyle yer alıyordu. “Darbeci generallere yargı yolu gözüktü.” Yazının üstünde de Kenan Evren ve sağında da İlker Başbuğ’un üniformalı fotoğrafı var. Algı yanılmalarında, bir şeyleri diğer unsurlarla bir araya getirmek için bu teknik uygulanır. Yani, olumsuzun yanına olumlu bir şey koydunuz mu onu da olumsuz hale getirebilirsiniz. Kenan Evren’in darbeci olduğunu kendisi de kabul ediyordu. Buraya kadar bir hata yok ama İlker Başbuğ ne zaman darbe yapmıştı ki? İşte görsel okumanın önemi burada dikkati çekiyor. Propaganda sanatının inceliğidir: “Güçlü yanını parlat, zayıf yanını gösterme!” Medya bunu iyi bilir ve hedefindeki görselde bunu layıkıyla kullanır. Günümüzde vesikalık fotoğraflardaki gibi… Artık tüm fotoğraflar makyaj ediliyor.

Son zamanlarda sosyal medyada garip videolar ve fotoğraflar döner oldu. Emin olun sahte bunların. Photoshop çıktı mertlik bozuldu. Medyada güncel bazı videolar bana, Whatsapp’tan Facebook’tan gönderiliyor. Gönderen dostlarıma, gönderdiği paylaşımın gerçek olmadığını anlatmaktan resmen gına geldi. Hatta birini mecburen yasaklamak zorunda kaldım.Ülkemiz zor bir dönemeçten geçiyor ve bu zorlu süreçte iç ve dış örgütler ve temelinde istihbarat örgütleri ciddi medya malzemesi hazırlıyorlar. Daha sonra bunları hassasiyeti yüksek vatandaşlarımızın paylaşacağı düşüncesiyle medya ortamına sunuyorlar. Çok dikkatli olmak lazım. Medya okur yazarı şu soruyu sormalı: “Bu paylaşımın kaynağı nedir, hangi amaçla üretilmiş olabilir, sahte olabilir mi? Canan Karatay, İlber Ortaylı vd. gibi alanında saygın kişiler yoluyla bir fikri ya da bir ilacı paylaşanların kaynaklarına da dikkat edilmeli. Geçende tarafıma gönderilen bir videoyu izledikten sonra, şüphelendim ve kaynağı araştırdım. Videoda bir üniversitemizin profesörünün düşünceleri yer alıyordu. Bunun gerçek olamayacağını düşündüm ve araştırınca, kendisinin şöyle dediğini gördüm. “Benim adımı kullanarak sahte haberler yapılıyor. Mahkemeye verdim ve konuyla ilgili yakından uzaktan haberim yoktur.” diyordu. Bunun gibi yüzlerce örnek verebilirim. Medyada birçok şey tersine işlediği gibi birçoğu da reklam amaçlıdır. Her kaynağa güvenmeyelim efendim. Netice olarak, medyada yer bulan bilgileri doğru okuyalım. Okumayanları uyaralım!